NOVOSADSKA RACIJA: Jedan od najsurovijih zločina nad civilima

Mađarske okupacione snage 21. januara 1942. započele raciju u Novom Sadu

Početak ove bezrazložne akcije mađarskih okupacionih snaga na prostoru Vojvodine planirana je znatno ranije, a incident koji se dogodio u Žablju je samo uzet kao povod za početak akcije. Tada su ubijena dva graničara i dva mađarska žandarma jer su otkrili pritajen partizanski odred, a to je samo uzet kao povod za početak akcije.

Pošto je cela akcija bila isplanirana od strane mađarske vlade, ona u Žabalj šalje Honvede (mađarski vojnik - pešadinac) iz Segedina. Napadi u Vojvodini trajali su od 4-23. januara 1942.

Akcija mađararskih okupacionih snaga počinje u ranu zoru, oko 6 č. ujutru, 21. januara 1942, a počela je blokadom novosadskih ulica i vršenjem pretresa. Lokacije koje su zločinci koristili za masakr su: Rumenička i Miletićeva ulica, Štrand, Uspeničko groblje, Dunavska obala, Kasarna XVI bataljona, Igralište NAK-a. Na ulicama su lepljeni plakati koje je potpisao honvedski komandant Jožef Graši, a ja njima je pisalo:

Pošto se na području Novog Sada kriju razna sumnjiva lica kao i velika količina oružja, to je Ministarstvo vojske naredilo da se održi pretres svih stanova kao i legitimisanje svih lica. Naređuje se građanima koji kod sebe imaju kakvog oružja, da ga odmah predaju najbližoj komandi. Naređuje se da se svako zadržava u stanu gde je prijavljen. Slobodno kretanje dozvoljava se samo državnim činovnicima, fabričkim radnicima kao i svakom građaninu koliko mu je potrebno da nabavi najnužnije životne namirnice za određeni dan. U svakom slučaju svako mora raspolagati sa potrebnom legitimacijom, a kretanje je dozvoljeno samo sredinom ulice. Žaluzije na prozorima moraju biti spuštene i ne sme se gledati na ulicu. Kod koga se bude našlo sakriveno oružje, ili ko bude kod sebe držao sumnjiva lica, taj će biti izveden pred vojni sud.

Foto: jadovno.com

U Rumeničkoj ulici su ubili 9 ljudi, preživela je samo devojčica Aleksandra koju su naterali da leševe svojih roditelja vuče na ulicu, u porodici Jovandić su ubili 5 dece, a majku su terali da sve to gleda. U Miletićevoj i Grčkoškolsoj ulici ubijani su Srbi i Jevreji, žrtve su ubijane s leđa tako da su licem padale u sneg, Ubijani su muškarci, žene, deca, pa čak i odojčad.

Na Štrandu je masakr počeo 22. januara i trajao je od 4 č. ujutru do 16 č. popodne. Žrtve su ubijane tako što se merilo vreme, tačnije, ubijane su na svakih 15 minuta. Kako su žrtve padale u Dunav, mađarski vojnici su ih gurali pod led. Maksar je nastavljen na Uspenskom groblju i igralištu NAK-a.

IZVOR: YT/ RTS Sajt - Zvanični kanal

Kao što je već navedeno, Novosadska racija je bila rezultat dobro pripremljene akcije, a glavni ljudi u smišljanju ovog masakra bili su: Karolj Barta (ministar odbrane), Ferenc Sombathelji (načelnik Generalštaba), Laslo Bardoši (predsednik vlade), Mikloš Horti (komandant oružanih snaga), dok su izvršioci bili: Laslo Deak, Jožef Gaši, Ferenc Feketehalmi-Cajdner.

Spomenik Porodica podignut je u sećanje na žrtve racije, nalazi se na Keju Žrtava racije koji je podignut tek 1971, a 1992. dodato je 78 ploča na kom su ispisana imena žrtava kao i tekst na srpskom i hebrejskom.

Na jednoj od ploča piše: