Vreme je trajan neprekidan redosled postajanja i događaja koji se odvijaju u očiglednonepovratnom smeru od prošlosti, kroz sadašnjost ka budućnosti. Vreme je jedan od osnovnih pojmova u filozofiji, nauci, religiji i umetnosti. Vreme se često opisuje kao linearni kontinuum, nepovratni sled koji se proteže prema nazad (u prošlost) i prema napred (u budućnost).
Otkad su ljudi prvi put primetili redovno kretanje Sunca i zvezda, pitali smo se kako vreme prolazi. Praistorijski ljudi su prvi put zabeležili mesečeve faze pre nekih 30.000 godina, a merenje vremena je bio način na koji su ljudi posmatrali nebo i predstavljalo civilizacijski napredak.
Foto: Pixabay.com
Najraniji prirodni događaji koje su ljudi prepoznali bili su na nebesima, jednostavno ti događaji su bili najočigledniji. Ali tokom godine bilo je mnogo drugih događaja koji su ukazivali na značajne promene u životnoj sredini. Sezonski vetrovi i kiše, poplave, cvetanje drveća i biljaka i ciklusi razmnožavanja ili migracije životinja i ptica, doveli su do prirodnih podela godine, a dalja posmatranja i lokalni običaji doveli su do prepoznavanja godišnjih doba.
Кako se Sunce kreće nebom, senke se menjaju u smeru i dužini, tako da jednostavni sunčani sat može izmeriti dužinu dana. Brzo je uočeno da dužina dana varira u različito doba godine. Razlozi za ovu razliku otkriveni su tek nakon što su astronomi prihvatili činjenicu da zemlja putuje oko Sunca u eliptičnoj orbiti i da je Zemljina osa nagnuta za oko 26 stepeni.
Foto: Pixabay.com
Drugo otkriće je bilo da su sunčani satovi morali biti posebno napravljeni za različite geografske širine, jer se visina Sunca na nebu smanjuje na većim geografskim širinama, stvarajući duže senke nego na manjim geografskim širinama.
Najstarija slika zvezdanog paterna, sazvežđe Orion, nalazi se na delu mamutove kljove stare oko 32.500 godina. Sazvežđe Orion simbolizuje čovek koji stoji sa podignutom desnom rukom i mačem na pojasu i može se videti širom sveta u različito doba godine. Orion je bio bog sunca Egipćana i Feničana, a Arapi su ga zvali "jakim". U delovima Afrike njegov pojas i mač poznati su kao "tri psa koja jure tri svinje". Orion sadrži neke od najsjajnijih zvezda na južnom delu zimskog neba na severnoj hemisferi i kasnije se mogu videti I na južnoj hemisferi.
Foto: Pixabay.com
Najranija egipatska mapa zvezda stara je oko 3.500 godina i prikazuje najneobičniju povezanost planeta (Venere, Merkura, Saturna i Jupitera) u sazvežđu Oriona i pojavu pomračenja Sunca koje se dogodilo 1534. p. n. e.
Vavilonski zapisi o zapažanjima nebeskih događaja datiraju iz 1.600 p.n.e. Razlog za usvajanje njihovog aritmetičkog sistema zasnovanog na broju 60 je verovatno zato što 60 ima mnogo delitelja, a njihova odluka da usvoje 360 dana kao dužinu godine i 3600 u krugu zasnovana je na njihovoj postojećoj matematici i pogodnosti da se sunce kreće preko neba relativnoу u odnosu na fiksne zvezde za oko jednog stepena svakog dana. Zapravo, Sumeri su izmislili ovaj način, a Vavilonci su ga primenili i raširili.
Foto: Pixabay.com
Najraniji arheološki dokazi o kineskim kalendarima pojavljuju se oko 2.000 p. n. e. Prikazuju godinu od 12 meseci sa povremenom pojavom od 13 meseca. Međutim, tradicionalni kineski zapisi sugerišu poreklo kalendara od 366 dana, u zavisnosti od kretanja Sunca i Meseca još od 3.000 p. n. e. Tokom tako dugog perioda posmatranja, kineski astronomi postali su svesni da njihov kalendar nije tačan, a do drugog veka prepoznato je da kalendar postaje nepouzdan svakih 300 godina. Ovaj problem se naziva precesija.
Na Mediteranu je Hiparh izvršio najranije proračune precesije oko 160. p.n.e. Problem su preuzeli astronomi na Bliskom istoku i u Indiji koji su prepoznali da je precesija postepeno menjala dužinu godine. Кalendari su morali redovno da se menjaju. Godine 325. n. e., prolećna ravnodnevica pomerila se na 21. mart. Car Кonstantin je utvrdio datume hrišćanskih praznika, ali Vaskrs se zasniva na datumu prolećne ravnodnevnice koji se svake godine razlikuje jer do 1582. prolećna ravnodnevnica pomerila se još 10 dana, pa je papa Grgur uspostavio novi kalendar, a ta promena je razlog za dodatni dan u svakoj prestupnoj godini. Međutim, još uvek se nakupljaju male promene, i jednog dana ćemo morati da usvojimo novi kalendar.
Autor: redportal.rs
